Faktura VAT marża

Nie wszystkie transakcje dokumentowane w obrocie i sprzedawane przez podatników VAT należy dokumentować standardowymi fakturami. Poza rachunkiem, paragonem czy też umową, które stanowią inne dokumenty księgowe potwierdzające dokonanie czynności opodatkowanej i będącymi co do zasady podstawą do określenia podatku od towarów i usług, istnieje szereg czynności, które dokumentuje się fakturą VAT marża. Podatek VAT w ich przypadku zawarty jest w wartości brutto a dokument nie wyszczególnia podatku VAT do zapłaty z danej transakcji.

Faktura VAT marża stanowi szczególny rodzaj dokumentu księgowego wykorzystywanego w obrocie gospodarczym, który różni się od standardowej faktury VAT podstawą obliczenia należnego podatku od towarów i usług. W tym systemie podatek VAT naliczany jest nie od pełnej kwoty sprzedaży netto, lecz wyłącznie od kwoty marży uzyskanej przez sprzedawcę na danej transakcji, czyli od różnicy pomiędzy całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towaru lub usługi, a ceną nabycia tych towarów lub usług przez sprzedawcę, pomniejszoną o kwotę podatku. Odpowiednio marżę można określać nie tylko dla konkretnej transakcji, ale dla ogólnej ilości transakcji odbytych w danym okresie (ogólnej wartości marży) - w sytuacji gdy rodzaj poszczególnych przedmiotów kolekcjonerskich lub specyfika ich dostaw czyni skomplikowanym lub niemożliwym określenie marży.

W efekcie marży nie wskazuje się na fakturze. Ewidencjonuje się wartość brutto sprzedanych towarów i usług oraz wartość nabyć tych towarów i usług, która ostatecznie obniża kwotę do wyliczenia marży w danym okresie rozliczeniowym. Wartość podatku wykazuje się zbiorczo w części deklaracyjnej JPK_V7 od zbiorczo wykazanej kwoty marży wykazywanej w części ewidencyjnej pliku JPK_V7.

Szczególnie regulowana jest marża w przypadku usług turystyki - jest nią różnica między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty; przez usługi dla bezpośredniej korzyści turysty rozumie się usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.

Procedura marży obejmować może zarówno sprzedaż na rzecz przedsiębiorców (B2B) jak i sprzedaż na rzecz konsumentów. Niezależnie od wyboru procedury marży obowiązkowym jest również odpowiednie dokumentowanie samej sprzedaży - w tym zakresie decydującym jest korzystanie ze specjalnie do tego dedykowanej faktury VAT marża czy też sprzedaż z użyciem paragonu fiskalnego.

Możliwość oraz zasady stosowania procedury opodatkowania marży są ściśle uregulowane w polskim systemie prawnym. Podstawowym aktem prawnym regulującym reguły opodatkowania marżą jest Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535 z późn. zm.), a w szczególności art. 120 tej ustawy. Artykuł ten precyzyjnie określa, które kategorie podatników oraz jakie rodzaje dostaw towarów i świadczenia usług mogą być objęte tą szczególną procedurą rozliczania podatku VAT.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na regulacje dotyczące elementów szczególnych, jakie muszą znajdować się na fakturze marża, zawarte w art. 106 e ustawy o podatku od towarów i usług.

Nie każdy podatnik i nie każda transakcja kwalifikują się do zastosowania procedury marży. Przepisy ściśle określają zarówno podmioty uprawnione, jak i rodzaje działalności gospodarczej, w ramach których możliwe jest wystawienie faktury VAT marża. W szczególności marża dotyczy dostawy:

• towarów używanych,
• dzieł sztuki,
• przedmiotów kolekcjonerskich,
• antyków,
• usług turystycznych ale wyłącznie w szczególnych sytuacjach.

Podmioty uprawnione do stosowania procedury marży

Do wystawiania faktur VAT marża uprawnieni są podatnicy VAT czynni, którzy dokonują dostaw określonych towarów lub świadczą specyficzne usługi objęte tą procedurą. Warunkiem zastosowania tej procedury w zakresie handlu towarami używanymi, dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi, antykami oraz świadczenia usług turystycznych.jest nabycie tych towarów lub usług w okolicznościach, które nie dawały - w ramach procedury marży - prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Dopuszczalne jest stosowanie procedury VAT marża do niektórych czynności, a do pozostałych - zastosowanie standardowej procedury opodatkowania VAT według reguł ogólnych, czyli z wyszczególnieniem VAT należnego na fakturze.

Rodzaje transakcji objęte procedurą marży

Procedura marży znajduje zastosowanie w ściśle określonych obszarach działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 120 ustawy o VAT, dotyczy ona w szczególności:

• dostawy towarów używanych, nabytych wcześniej przez podatnika dla celów prowadzonej działalności lub importowanych w celu odprzedaży,
• dostawy dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, spełniających definicje zawarte w ustawie,
• świadczenia usług turystyki, dla których podatnik działa na rzecz nabywcy usługi we własnym imieniu i na własny rachunek lub przy świadczeniu usługi nabywa towary i usługi od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty. (tzw. marża dla biur podróży).

Stosowanie tej procedury jest obligatoryjne lub opcjonalne w zależności od konkretnych okoliczności transakcji i statusu nabywanych towarów.

Wystawiaj i wysyłaj darmową e-fakturę z aplikacją firmly
Z aplikacją firmly, możesz szybko i łatwo wystawić oraz wysłać darmową e-fakturę VAT. To idealne oprogramowanie do przygotowywania różnego rodzaju faktur, w tym ustrukturyzowanych. Nasz intuicyjny interfejs ułatwia ich wystawianie, a funkcja automatycznych płatności Autopay dodatkowo upraszcza proces otrzymywania pieniędzy. Niezależnie od miejsca, w którym się znajdujesz, nasza aplikacja mobilna umożliwia ci dostęp do pełnej funkcjonalności wystawiania faktur w firmly.
Wystawiaj darmowe e-faktury VAT w firmly »

Rozliczanie podatku VAT w ramach procedury marży opiera się na fundamentalnie odmiennych zasadach niż w standardowym systemie VAT. Kluczowe aspekty dotyczą sposobu ustalania podstawy opodatkowania oraz kwestii odliczenia podatku naliczonego.

Podstawową regułą jest płacenie podatku wyłącznie od uzyskanej ze sprzedaży marży i taką marżę wykazuje się w pliku JPK_V7 oraz w prowadzonych ewidencji marży. Stanowi ona podstawę ustalenia podatku. Podatnik nie ma natomiast prawa odliczać VAT od ogółu nabywanych towarów i usług kupowanych dla celów prowadzonej działalności marżowej - czyli nie stosuje tu reguł ogólnych mówiących, że każda czynność związana pośrednio lub bezpośrednio z działalnością opodatkowaną daje podstawę do odliczenia VAT zawartego w cenie tej czynności (czyli w nabytym towarze lub usłudze).

Co bardzo istotne - podatnik może stosować ogólne zasady opodatkowania do dostaw o których mowa powyżej ustalanych marżą. W przypadku zastosowania ogólnych zasad podatnik ma prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od towarów w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy u tego podatnika z tytułu dostawy tych towarów.

Ustalanie podstawy opodatkowania wyłącznie na marży

Jak został już wskazane, podstawą opodatkowania dla rozliczeń w tej procedurze jest “marża” stanowiąca różnicę między całkowitą kwotą sprzedaży a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku. Oznacza to, że VAT należny fiskusowi jest obliczany tylko od wartości dodanej przez sprzedawcę, a nie od całej wartości sprzedawanego towaru lub usługi. Jest to odstępstwo od ogólnej reguły opodatkowania obrotu.

W przypadku usług turystyki marża liczona jest nie tyle od pojedynczej czynności czy pojedynczego zdarzenia, lecz rozumie się ją jako różnicę między kwotą, którą ma zapłacić nabywca usługi, a faktycznymi kosztami poniesionymi przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty czyli usługi stanowiące składnik świadczonej usługi turystyki, a w szczególności transport, zakwaterowanie, wyżywienie, ubezpieczenie.

Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego (uprzednio przez niego wyrażoną na podstawie odpowiedniego postanowienia) w sytuacji, gdy sprzedaż czyni utrudnionym poszukiwanie marży dla sprzedaży konkretnego przedmiotu, dopuszczalne jest ustalania podstawy opodatkowania w sposób zbiorczy, dla danego okresu. Jest to charakterystyczne dla sprzedaży w “gracikach” lub podobnych rodzajach sklepów lub też gdy dochodzi do konfekcjonowania sprzedaży (kupna dużego towaru lub całego worka / magazynu ) i podziału go na mniejsze części bez możliwości przypisania ceny zakupu do konkretnej rzeczy. Taki rodzaj sprzedaży dotyczy jednak wyłącznie przedmiotów kolekcjonerskich, a nie wszystkich rzeczy używanych.

Brak możliwości odliczenia podatku VAT naliczonego przy zakupie

Konsekwencją stosowania procedury marży jest brak prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego przy nabyciu towarów lub usług, które następnie są przedmiotem dostawy lub świadczenia w tej procedurze. Podatnik nie może pomniejszyć swojego podatku należnego o VAT zapłacony przy zakupie towarów handlowych czy usług składowych (np. w turystyce), jeśli sprzedaje je dalej na fakturę VAT marża. Wynika to z faktu, że opodatkowaniu podlega jedynie marża, a nie cała wartość transakcji.

Nie oznacza to jednak, że podatnik musi wykonywać wyłącznie działalność opodatkowaną marżą. Wręcz przeciwnie, często marżą rozliczana jest wyłącznie jedna z wielu czynności podmiotu, który co do zasady rozlicza podatek VAT na zasadach ogólnych i posiada prawo do odliczenia podatku naliczonego. Wówczas dla czynności marży nie ma on prawa odliczać VAT, ale zachowuje to prawo dla czynności pozostałych. W sytuacji, gdyby posiadał on towary lub usługi nabywane w celu realizacji zarówno działalności opodatkowanej, jak i rozliczanej marżą (np kupowałby paliwo do auta), odliczenia VAT od takiej transakcji dopuszczalne jest wyłącznie częściowo - w proporcji odpowiedniej do ogólnej wartości sprzedaży osiąganej w ramach danej kategorii czynności.

Mimo że na samej fakturze VAT marża nie wyszczególnia się stawki ani kwoty podatku VAT, sprzedawca jest zobowiązany do prowadzenia szczegółowej ewidencji pozwalającej na prawidłowe obliczenie marży i należnego podatku dla każdej transakcji. Ewidencjonowanie dotyczy zarówno rozliczania marży od konkretnej czynności jak również sytuacji liczenia marży zbiorczo dla całego okresu rozliczeniowego w przypadku przedmiotów kolekcjonerskich (za zgodą naczelnika urzędu skarbowego). Obliczony podatek VAT od sumy marż uzyskiwanych w danym okresie rozliczeniowym musi zostać wykazany i rozliczony w pliku JPK_V7. Sprzedawca odprowadza należny podatek do urzędu skarbowego. W takim przypadku dokumentacja sprzedaży fakturą lub paragonem.

W pliku JPK_V7 w polach właściwych dla sprzedaży według odpowiednich stawek podatku należy wykazywać poszczególne podstawy opodatkowania, tj.: marże pomniejszone o podatek należny (w tym również marże ujemne) i podatek należny od poszczególnych marż (przy marży ujemnej podatek wynosi „0.00”), z oznaczeniem odpowiednio MR_T lub MR_UZ.

Jeżeli podatek jest obliczany od sumy marż uzyskanych przy poszczególnych usługach turystyki zgodnie z art. 119 ustawy, świadczonych w danym okresie rozliczeniowym, podstawa opodatkowania za dany okres rozliczeniowy jest równa sumie poszczególnych wartości marż (dodatnich i ujemnych) pomniejszonej o podatek należny od tej sumy, natomiast podatek należny za dany okres rozliczeniowy nie stanowi sumy poszczególnych wysokości podatku, lecz powinien być obliczony od sumy poszczególnych wartości marż. Gdy tak ustalona podstawa opodatkowania za dany okres rozliczeniowy jest wartością ujemną, nie ma możliwości wykazania ujemnego podatku należnego

Natomiast przy obliczaniu marży jako różnicy pomiędzy łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich. Wówczas gdy łączna wartość nabyć określonego rodzaju przedmiotów jest w okresie rozliczeniowym wyższa od łącznej wartości dostaw takich przedmiotów, różnica ta podwyższa łączną wartość nabyć przedmiotów w następnym okresie rozliczeniowym.

Faktura VAT marża, mimo swojej specyfiki, musi spełniać wymogi formalne określone dla faktur w ustawie o VAT, jednak z pewnymi modyfikacjami i dodatkowymi oznaczeniami. Oznacza to jednocześnie, że faktura bez tych oznaczeń nie spełnia wymogów formalnych i powinna zostać skorygowana w zakresie tych danych. Faktura wystawiona bez danych szczególnych może stanowić podstawę do naliczenia kary na wystawiającego.

Standardowe dane wymagane dla faktur

Podobnie jak każda faktura, dokument wystawiony w procedurze marży musi zawierać podstawowe dane identyfikacyjne stron transakcji (sprzedawcy i nabywcy), numer faktury, datę wystawienia, datę dokonania lub zakończenia dostawy towarów lub wykonania usługi, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, miarę i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług oraz łączną kwotę należności ogółem.

Specyficzne oznaczenia wskazujące na procedurę marży

Kluczowym elementem odróżniającym fakturę VAT marża jest obowiązek umieszczenia na niej specjalnej adnotacji wskazującej na zastosowanie tej procedury. W zależności od przedmiotu transakcji, muszą to być oznaczenia takie jak:

• „procedura marży – towary używane”,
• „procedura marży – dzieła sztuki”,
• „procedura marży – przedmioty kolekcjonerskie i antyki”,
• „procedura marży dla biur podróży”.

Brak odpowiedniego oznaczenia może skutkować zakwestionowaniem prawidłowości rozliczenia przez organy podatkowe.

Oznaczenie na fakturze określoną procedurą skutkuje jednocześnie podobnym oznaczeniem danej transakcji w pliku JPK_V7. Przede wszystkim sprzedaż w pliku oznaczana jest dla danej transakcji jako SprzedazVAT_Marza. Transakcje oznacza się jako:

świadczenia usług turystyki opodatkowanych na zasadach marży zgodnie z art. 119 ustawy - oznaczenie "MR_T";

dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków, opodatkowanej na zasadach marży zgodnie z art. 120 ustawy - oznaczenie "MR_UZ".

Jednocześnie w części deklaracyjnej pliku oznaczeniu podlegają pola P_63 i P_64.

Informacje celowo pomijane na dokumencie - fakturze

Istotną cechą faktury VAT marża jest brak wyszczególnienia na niej pewnych informacji standardowo obecnych na zwykłej fakturze VAT. Na dokumencie tym nie podaje się ceny jednostkowej netto, wartości sprzedaży netto, stawki podatku VAT ani kwoty podatku VAT od sumy wartości sprzedaży netto. Cała należność jest podana jako kwota brutto, bez rozbicia na netto i VAT.

Nie oznacza to jednak, że w procedurze marży podatnik może zastosować dowolną stawkę VAT od ustalonej marży. Stawkę podatku 8% stosuje się do importu dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich oraz antyków. Stawkę 8% stosuje się również dla –

• dostawy dzieł sztuki dokonywanej:
  
  • przez ich twórcę lub spadkobiercę twórcy,
  • okazjonalnie przez podatnika innego niż podatnik stosujący procedurę marży, którego działalność jest opodatkowana, w przypadku gdy dzieła sztuki zostały osobiście przywiezione przez podatnika lub zostały przez niego nabyte od ich twórcy lub spadkobiercy twórcy, lub też w przypadku gdy uprawniają go one do pełnego odliczenia podatku;
• wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, jeżeli dokonującym dostawy, w wyniku której ma miejsce wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, jest podatnik podatku od wartości dodanej, do którego miałyby zastosowanie zasady powyższe.

Dla dostawy dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków opodatkowanych standardowo marżą stawka podatku wynosi natomiast 23%.

Usługi turystyki podlegają opodatkowaniu stawką podstawową, jednak zastosowanie znajduje stawka w wysokości 0%, jeżeli usługi nabywane od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty są świadczone poza terytorium Unii Europejskiej.

Obliczenie należnego podatku VAT od marży wymaga zastosowania odpowiedniej metodyki, która pozwala wyodrębnić kwotę podatku z wartości marży brutto.

Metodyka kalkulacji należnego podatku VAT

Proces obliczania podatku VAT od marży przebiega w następujących krokach:

• Ustalenie marży brutto: Oblicza się ją jako różnicę między całkowitą kwotą należną od nabywcy (ceną sprzedaży) a kwotą zapłaconą za nabycie towaru lub usługi przez sprzedawcę.
• Marża = Cena sprzedaży - Cena zakupu.
• Obliczenie podatku VAT: Kwotę marży brutto traktuje się jako wartość zawierającą już podatek VAT. Aby obliczyć sam podatek, stosuje się metodę "w stu". Marżę brutto mnoży się przez stawkę podatku (np. 23% lub 8%) i dzieli przez (100 + stawka podatku).
• Wzór: VAT = (Marża brutto * stawka VAT) / (100 + stawka VAT). Alternatywnie, można obliczyć marżę netto (Marża brutto / (1 + stawka VAT jako ułamek dziesiętny, np. 1,23)) a następnie odjąć ją od marży brutto (VAT = Marża brutto - Marża netto).
• Wynik obliczeń stanowi kwotę podatku VAT należnego do odprowadzenia do urzędu skarbowego.

Dla ustalenia odpowiedniej kwoty podatku najistotniejsze jest ustalenie marży oraz wiedza, jaką stawkę podatku dla danej transakcji można zastosować. Istotne jest również, aby nie stosować łącznego opodatkowania marżą dla wielu transakcji, lecz VAT naliczać dla konkretnej transakcji. W efekcie marża ujemna nie pomniejsza podatku należnego od innych transakcji.

Stosowanie procedury marży wiąże się zarówno z określonymi korzyściami dla przedsiębiorcy, jak i z istotnymi ograniczeniami, które należy uwzględnić przy podejmowaniu decyzji o jej wyborze.

Zalety stosowania procedury marży dla sprzedawcy

Główną korzyścią jest niższa kwota podatku VAT do zapłaty, ponieważ jest on naliczany tylko od marży, a nie od pełnej wartości sprzedaży. Może to pozwolić na oferowanie bardziej konkurencyjnych cen, szczególnie w handlu towarami używanymi, gdzie dostawcy często nabywają towar bez VAT. Procedura ta wspiera również specyficzne sektory gospodarki, takie jak turystyka czy handel dziełami sztuki i antykami, ułatwiając im rozliczenia.

Ograniczenia i warunki stosowania tej formy rozliczeń

Najważniejszym ograniczeniem jest wspomniany już brak prawa do odliczenia VAT naliczonego przy zakupie towarów i usług sprzedawanych następnie w procedurze marży. Może to być niekorzystne, jeśli koszty zakupu obciążone VAT są wysokie. Ponadto, procedura marży jest ściśle ograniczona do określonych w ustawie rodzajów transakcji i nie można jej stosować dowolnie. Wymaga również prowadzenia precyzyjnej ewidencji pozwalającej na prawidłowe ustalenie marży dla każdej transakcji, co może być bardziej pracochłonne niż standardowe rozliczenia.