Należyta staranność w kontrolowaniu pracownika zwalnia firmę z odpowiedzialności za jego nadużycia

Jeżeli firma dochowała należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań pracownika, to nie musi ponosić odpowiedzialności za nierzetelne faktury wystawione przez tego pracownika - stwierdził Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Sprawę, w której wypowiedział się TSUE, zapoczątkowała kontrola podatkowa w spółce, w wyniku której stwierdzono, że w latach 2010-2014 wystawiła ona 1679 nierzetelnych faktur VAT, zawierających łączną kwotę VAT 1,48 mln zł. Jak wykazało wewnętrzne dochodzenie, faktury wystawiała pracownica spółki, zatrudniona jako kierownik jednej ze stacji paliw. Współpracowali z nią pracownicy stacji, którzy zbierali wyrzucone przez nabywców paragony fiskalne. Na podstawie tych paragonów wystawiane były puste faktury zbiorcze. Faktury wystawiano poza systemem informatyczno-księgowym spółki, nie przekazywano ich do księgowości spółki ani nie ujawniano w składanych przez spółkę deklaracjach podatkowych. Kobieta przyznała się do nielegalnego wykorzystywania danych spółki i do czerpania korzyści z wprowadzania do obrotu nierzetelnych faktur, zapewniła też, że zarząd spółki nie wiedział o tym procederze.

Z firmly przygotujesz i wyślesz JPK_V7M lub JPK_V7K prosto z przeglądarki!
firmly ułatwia wprowadzanie faktur, generowanie JPK_V7M, JPK_V7K i JPK_FA, oraz umożliwia online wysyłkę do urzędu skarbowego z e-podpisem. Sprawdź statusy wysyłki i pobieraj Urzędowe Poświadczenia Odbioru (UPO) bezpośrednio w aplikacji.
Przejdź do firmly i ułatw sobie pracę z JPK »

W efekcie kontroli organ podatkowy zobowiązał spółkę do zapłaty wykazanego VAT. Spółka zaskarżyła tę decyzję, jednak WSA w Lublinie jej skargę oddalił (sygn. akt I SA/Lu 987/17). Następnie do NSA trafiła skarga kasacyjna spółki. Ten zaś postanowił skierować do TSUE pytanie prejudycjalne związane ze stosowaniem art. 203 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Zapytał w nim, czy w sytuacji, gdy pracownik podatnika VAT wystawił fałszywą fakturę z wykazanym VAT, na której bez wiedzy i zgody pracodawcy wykazał jego dane jako podatnika, za osobę, która wykazuje VAT na fakturze, zobowiązaną do zapłaty VAT należy uznać podatnika wskazanego w treści faktury czy pracownika, który bezprawnie wykazał VAT na fakturze.

Odpowiadając na to pytanie TSUE stwierdził, że gdy przy wystawianiu faktury VAT pracownik posłuży się tożsamością pracodawcy bez jego wiedzy i zgody, to właśnie pracownika należy uznać za osobę wykazującą VAT w rozumieniu art 203 dyrektywy. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy pracodawca nie dochował należytej staranności, rozsądnie wymaganej w celu kontrolowania działań pracownika - wtedy to pracodawca jest zobowiązany do zapłaty VAT wykazanego na tych fakturach. Natomiast ocena tego, czy podatnik, którego dane zostały bezprawnie wykorzystane na fakturze, wykazał się należytą starannością, należy do organu podatkowego lub do sądu rozpatrującego sprawę.

Źródło: wyrok TSUE C-442/22 z dnia 30 stycznia 2024 roku