Księgowanie różnic kursowych w KPiR

Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów ustalają różnice kursowe na zasadach wskazanych w Ustawie o PDOF. Samo księgowanie natomiast odbywa się zgodnie z regułami określonymi przepisami Rozporządzenia KPiR.

Zgodnie z ustawą

Szczegółowe zasady dotyczące rozpoznawania różnic kursowych zawarte są w art. 24 c Ustawy o PDOF. Przepisy wprowadzają podział na dodatnie i ujemne różnice kursowe, które odpowiednio zwiększają przychody podatkowe albo koszty uzyskania przychodów.
Różnice kursowe, zarówno dodatnie jak i ujemne, mogą powstać jako różnice:

1. pomiędzy przychodem należnym wynikającym z wystawionej faktury w walucie obcej a przychodem otrzymanym w dniu wpływu środków pieniężnych na firmowy rachunek (przychód wykazany na wystawionej fakturze przelicza się według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, przychód otrzymany według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia),
2. pomiędzy wartością kosztu wynikającego z faktury wystawionej w walucie obcej a wartością zapłaconej kwoty (kurs NBP vs kurs faktycznie zastosowany),
3. na tzw. własnych środkach pieniężnych (stosujemy kurs faktycznie zastosowany z dnia wpływu i wypływu),
4. pomiędzy kwotą kredytu udzielonego przez podatnika i następnie spłaconego podatnikowi (stosujemy kurs faktycznie zastosowany z tych dni),
5. pomiędzy kwotą pożyczki udzielonej i spłaconej (analogicznie przeliczamy wartości wg kursu faktycznie zastosowanego),
6. pomiędzy kwotą kredytu otrzymanego przez podatnika i przez niego spłaconego,
7. pomiędzy kwotą pożyczki otrzymanej przez podatnika i przez niego spłaconej.

Wyjaśnijmy, że kurs faktycznie zastosowany to kurs banku podatnika. Jeśli nie ma możliwości jego zastosowania, przeliczenia dokonujemy wg kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu

Dla celów ustalenia różnic kursowych przepisy tej sekcji wprowadzają definicję kosztu poniesionego. I tak za koszt poniesiony uważa się koszt wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), a za dzień zapłaty, dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.

Pobierz fillup - przygotuj i wyślij JPK tak łatwo, jak e‑maila!
W JPKomacie fillup kompleksowo pomożemy Ci w całym procesie - od wystawienia faktury JPK w fillup, przez import do arkusza sprzedaży, weryfikację i wysyłkę online plików JPK do urzędu skarbowego. 
Pobierz program fillup na komputer i sprawdź 30 dni za darmo »

Jaki dokument

Rozporządzenie w sprawie prowadzenia KPiR nie zawiera szczególnych regulacji odnoszących się do sposobu księgowania różnic kursowych. Ponieważ nie są one dokumentowane w żaden sposób dowodami zewnętrznymi, podstawą wpisu w księdze będzie sporządzony przez podatnika dowód księgowy, wystawiony zgodnie z ogólnie obowiązującymi regułami wskazanymi w Rozporządzeniu. Więcej na temat dowodów księgowych będących podstawą zapisów w księdze pisaliśmy [TUTAJ].

Dokumentem takim może być np. dokument nazwany „rozliczeniem różnic kursowych”, który będzie zawierał kolejny, indywidualny nr, datę sporządzenia, nazwę jednostki nr faktury której dotyczy (jeśli różnice kursowe powstają w związku z powstaniem przychodu/kosztu podatkowego), wskazanie wartości, których dotyczy przeliczenie różnic, kurs walutowy, po którym dokonuje się przeliczenia, czy wreszcie podpis osoby upoważnionej do sporządzenia dokumentu.

Zapisy w KPiR

Ponieważ podatkowa księga nie zawiera dodatkowych kolumn na księgowanie różnic kursowych, a także nie stanowią one przychodów ze sprzedaży towarów czy usług, dodatnie różnice kursowe należy zaksięgować jako pozostałe przychody w kolumnie 8 księgi, zaś ujemne różnice kursowe w kolumnie 13 jako pozostałe wydatki.

Warto zaznaczyć, iż dla celów podatkowych każdą transakcję w walucie wyceniamy oddzielnie, a różnic kursowych ze sobą nie nettujemy – oznacza to, iż księgowanie różnic kursowych „per saldo” jest nieprawidłowe.

Gdy korzystasz z Revoluta lub Paypal

Podatnicy, którzy w swojej działalności korzystają z usług takich firm jak Revolut czy Paypal mogą zastanawiać się czy i kiedy przy takich płatnościach powstają różnice kursowe, a także jakie zastosować kursy do ich przeliczenia.

Weźmy najprostszy przykład płatności w walucie obcej za zakupiony u podatnika towar poprzez stronę internetową z wykorzystaniem systemu Paypal, który, co do zasady, oznacza posiadanie przez podatnika konta walutowego w tym systemie, na które klient wpłaca środki w walucie i z którego przekazywane są one na rachunek podatnika (sprzedawcy) prowadzony w złotówkach.

Klient zamawia towar i dokonuje płatności na rzecz podatnika (z wykorzystaniem Paypal) a podatnik wystawia fakturę w walucie obcej. W momencie dokonania przez klienta płatności na konto walutowe powstaje przychód, który powinien zostać przeliczony wg kursu faktycznie zastosowanego przez Paypal. Przychód wynikający z faktury dokumentującej sprzedaż powinien zostać przeliczony wg kursu średniego NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu. Różnica pomiędzy tak uzyskanymi wartościami stanowić będzie różnice kursowe podlegające, w zależności od wyniku, zaliczeniu do kosztów bądź przychodów podatkowych. W przypadku Paypal stosowany kurs może nie zostać podany. W takiej sytuacji do dokonanej wpłaty należy zastosować kurs średni NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zapłaty. Oznacza to, że w sytuacji, gdy faktura zostanie wystawiona w tym samym dniu co płatność – różnice kursowe nie powstaną (wynikać to będzie z zastosowania do przeliczenia tego samego kursu NBP). Jeśli data zapłaty i data wystawienia faktury będą różne, powstaną różnice kursowe rozliczane odpowiednio jako przychód lub koszt podatkowy.

Należy zwrócić uwagę, iż różnice kursowe mogą powstać także w momencie przekazania środków z walutowego konta podatnika w systemie Paypal na jego konto złotówkowe – są to tzw. różnice kursowe na środkach własnych. Powstaną one wówczas, gdy wartość środków z dnia wpływu będzie inna niż wartość tych środków z dnia wypływu (przekazania określonej kwoty na konto złotówkowe). Wynika to z regulacji ustawy o PIT wskazującej, iż różnice kursowe powstają, gdy wartość otrzymanych lub nabytych środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej w dniu ich wpływu jest niższa/wyższa od wartości tych środków lub wartości pieniężnych w dniu zapłaty lub innej formy wypływu tych środków lub wartości pieniężnych. W takiej sytuacji powstaje pytanie, wg jakiego kursu przeliczyć wartość przekazywanej kwoty na moment jej wpływu na rachunek walutowy. Pieniądze nie są bowiem oznaczone co do tożsamości, nie można więc na koncie zidentyfikować wpływu kwoty, która po jakimś czasie jest przekazywana na rachunek walutowy. Kwota ta bowiem pochodzi z pewnej puli pieniędzy zgromadzonej na rachunku walutowym, gdzie wpływy miały miejsce w różnym czasie.

Zgodnie z przepisami ustawy o PIT dokonując wyceny środków własnych podatnicy powinni zastosować metodę przyjętą dla celów rachunkowości, a więc zastosowanie znajdzie metoda LIFO lub FIFO. Zgodnie z przepisami metody tej nie można zmieniać w trakcie roku podatkowego. Bez rozwiązania natomiast pozostają podatnicy prowadzący KPiR, ponieważ stosują oni zasady wynikające z Rozporządzenia KPiR i nie obowiązują ich zasady wyceny wskazane w ustawie o rachunkowości. Niemniej, wydaje się, że również w tym przypadku można zastosować metodę FIFO lub LIFO. A więc w przypadku przekazania środków z konta walutowego PayPal na konto złotowe, w celu ustalenia różnic kursowych należy obliczyć:

1. wartość przekazywanych środków wg faktycznie zastosowanego kursu, a w przypadku jego braku - wg kursu NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wypływu,
2. wartość tych środków na moment wpływu na konto walutowe (do puli) z uwzględnieniem kursu ustalonego na podstawie stosowanej metody wyceny tych środków,
3. różnicę, pomiędzy obiema wartościami.

Jeśli wartość przekazywanych na konto złotowe środków będzie wyższa od ich wartości z dnia otrzymania, powstaną dodatnie różnice kursowe, jeśli niższa – ujemne.

Analogiczna analiza dotyczyć będzie zakupów dokonywanych przez podatnika, co należy podkreślić – związanych z jego działalnością gospodarczą.